Risicokapitaal

Risicokapitaal is geld van externe investeerders. Actieve angels of informals houden er bij risicokapitaal vaak rekening mee dat een percentage van de investeringen verloren gaat. Maar het rendement op risicodragend kapitaal is soms enorm en startups of groeibedrijven hebben vaak geen andere keuze.

Wat is risicokapitaal?

Risicokapitaal is een financiering dat hoger is dan volgens rekenmodellen mogelijk is met de huidige winst of omzet.

Denk aan startkapitaal of een groeifinanciering. Deze organisaties lenen soms veel geld en moeten groeien om dit terug te kunnen betalen. Het durfkapitaal komt van investeerders die wel een gokje durven te wagen.

Risicokapitaal wordt vaak in één adem genoemd met (veelbelovende) startups. Hoewel het inderdaad vaak jonge bedrijven zijn die kiezen voor deze financieringsvorm is het hebben van een startup geen vereiste. Je kunt ook een beroep doen op risicokapitaal omdat je nieuwe producten wilt ontwikkelen, of groeigeld nodig hebt om het bedrijf naar een hoger niveau te tillen.

Snel zakelijk geld lenen voor je onderneming? Kredietvooruit.nl of BridgeFund. Je bedrijf moet langer dan een jaar bestaan en jaarlijks minimaal 50.000 euro omzet hebben.

Startups en risicokapitaal

Risicokapitaal is een vrij breed begrip. Het belangrijkste kenmerk is dat de investering een verhoogd risicoprofiel heeft. Er is meestal geen onderpand voor de financiering, en de huidige bedrijfscijfers, als de solvabiliteit of rentabiliteit, tonen meestal een verhoogd risico.

Het bedrijf moet vaak groeien qua omzet en winst om de investering te verantwoorden. Dit is meteen de reden dat het veelal wordt gelinkt aan investeringen in startups. Omdat deze bedrijven nog in de opstartfase zitten, kunnen ze de investeerder(s) weinig zekerheden bieden in ruil voor het kapitaal.

Hierdoor zijn ze al snel aangewezen op risicodragend geld. Door aandelen te verkopen of achtergestelde of converteerbare leningen af te sluiten kunnen ze soms toch veel geld ophalen. Het is soms de enige manier om geld op te halen.

Risicokapitaal is vooral populair bij startups en scaleups die ook aan hun eigen vermogen werken.

Waar startups risicokapitaal inzetten om hun product of idee te lanceren, zijn de mogelijkheden voor ondernemers die al even actief zijn wat meer divers. Zij gebruiken het geld vaak voor marketingactiviteiten, huisvesting, het aannemen van personeel of uitbreiding naar het buitenland.

Hoe risicovol is risicokapitaal?

Tussen risicokapitaal zijn er veel gradaties. Onder business angels, dit zijn particuliere investeerders die investeren in zeer jonge, onbekende bedrijven, scoort soms minder dan de helft. Een zeer groot deel daarvan weet zelfs nooit zwarte cijfers te schrijven. Dat betekent dat een groot deel van het risicodragend vermogen van een investeerder helemaal wordt afgeschreven.

Daar staat tegenover dat investeringen die succesvol zijn dus gemiddeld gezien meer dan 100% rendement moeten hebben om het hele geïnvesteerde risicokapitaal alsnog met positieve cijfers af te sluiten. Of dit lukt is onzeker, waardoor de geldgever een groot risico loopt.

Verstrekkers van risicokapitaal

Wanneer we het hebben over de geldgevers, dan hebben we het grofweg over twee types: de formele en de informele kapitaalverstrekkers. De formele partijen zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in het uitlenen van risicodragend kapitaal. Zij financieren meestal in ruil voor aandelen en gezien hun achtergrond mag je van hen verwachten dat ze voldoende bekend zijn met de bijbehorende risico’s van risicokapitaal.

De informele geldverstrekkers opereren veelal op eigen titel. Vaak zijn het vermogende particulieren, bijvoorbeeld oud-ondernemers, die het leuk vinden om te investeren in veelbelovende bedrijven. Omdat het niet hun dagelijkse werk is, kan het zijn dat ze niet helemaal bekend zijn met de branche, werkzaamheden of risico’s. In tegenstelling tot de formele kapitaalverstrekkers, die gaan voor het rendement, investeren de informele geldverstrekkers doorgaans omdat ze jou graag willen helpen.

Friends, Family & Fools

Een veelgebruikte manier om risicodragend kapitaal te verkrijgen, is door durfkapitaal te lenen van bekenden als vrienden, familieleden of andere particulieren.

Deze groep informele geldschieters wordt ook wel aangeduid als FFF, wat voluit staat voor Friends, Family en Fools. In veel gevallen zijn het mensen die vrij dicht bij je staan. Maar in principe kan iedereen die geen investeerder of deskundige is in de kapitaalmarkt vallen onder de noemer FFF.

De bedragen die in deze categorie omgaan zijn over het algemeen beperkt tot maximaal vijftigduizend euro. Vaak hebben ze de vorm van een persoonlijke lening. Een onderpand is meestal niet aan de orde. Gaat er iets niet volgens plan, dan kan dit dus betekenen dat de investeerder zijn geld kwijt is.

Informal investors

Daarnaast vormen informal investors, ook wel business angels genoemd, een belangrijke groep binnen de informele kapitaalverstrekkers. Over het algemeen zijn het oud-ondernemers of bestuurders die zo veel geld hebben verdiend, dat ze een gedeelte van hun privévermogen risicovoller kunnen investeren.

De termen informal investors en business angels worden vaak door elkaar gebruikt, maar feitelijk is de business angel een subgroep binnen de informal investors. Met business angels worden investeerders bedoeld met een ondernemers-achtergrond, die naast de financiering ook hun ervaring en netwerk willen delen. In ruil hiervoor vragen zij zeggenschap in het bedrijf en/of winstaandelen. Vanwege de inmenging in het bedrijf is het belangrijk dat er een persoonlijke klik is.

Venture capital

Er zijn ook bedrijven die gespecialiseerd zijn in het verstrekken van risicokapitaal, waaronder private equity- of  venture capital-maatschappijen. Venture capital-fondsen investeren het liefst in innovatieve bedrijven, waarvan verwacht wordt dat ze snel kunnen groeien.

Venture capital vangt zo het gat op tussen het geld van bekenden en de hogere geldbedragen van de bank en beleggers. Het is vergelijkbaar met de investering van informal investors en business angels, al gaat het bij venture capital doorgaans om grotere bedragen dan er bij de informele investeerders wordt opgehaald. Ze zijn vooral geschikt voor grotere investeringen, bij bedrijven waar eerder al een informal of business angel is ingestapt.

Maar niet alleen het verstrekte durfkapitaal ligt een stuk hoger, ook verwachten investeerders die bedrijfsmatig risicokapitaal uitlenen een aantrekkelijk rendement. Naast rente, en eventueel aandelen vragen sommige venture capital-investeringsmaatschappijen vaak inspraak in de onderneming. Dit komt echter wel minder vaak voor dan bij informal investors, waarbij het eerder regel dan uitzondering is.

Equity crowdfunding

Tot slot wordt risicovol (start)kapitaal steeds vaker opgehaald via crowdfunding. Deze vorm staat ook wel bekend als equity crowdfunding. Het publiek koopt dan (het recht op) aandelen, waarmee het een klein beetje mede-eigenaar wordt. De hoogte van het rendement is sterk afhankelijk van toekomstige bedrijfsresultaten.

Net als de ondernemer loopt de investeerder bij equity crowdfunding het risico dat het eindresultaat tegenvalt. Gaat het bedrijf failliet, dan is de investeerder zijn geld kwijt. Durfkapitalisten die geld verstrekken in de vorm van equity crowdfunding (of via venture capital) investeren vaak in meerdere ondernemingen tegelijkertijd, zodat ze het risico op verliezen spreiden.

Wil je investeren in jonge bedrijven? Sluit je aan bij fondsen zoals BridgeFund (vanaf 100K euro) of kies zelf projecten via platforms als Seedrs.com of Invesdor in ambitieuze startups uit heel Europa.

Risico’s en rendement

Hoeveel risico een investeerder loopt met zijn investering, valt niet altijd op voorhand te zeggen. Wel kan er een risicoprofiel worden gemaakt.

In eerste instantie hangt dit profiel samen met de levensfase van een bedrijf. Indien je als starter risicokapitaal ophaalt, is het risico voor de investeerder hoger dan wanneer je al even succesvol onderneemt en een groeifinanciering zoekt.

Een eerste indicatie van het risicoprofiel is de leeftijd, of levensfase, van een onderneming.

Daarnaast is de branche waarin je opereert bepalend voor het risicoprofiel. Stel je dat een innovatieve startup begint, dan kan het zijn dat je over een paar jaar een miljoenenbedrijf in handen hebt. Maar je kunt ook in de tussentijd failliet zijn gegaan omdat er onvoldoende draagvlak was voor jouw idee.

De ongeschreven regel is dat hoe hoger het risico is voor de geldverstrekker, des te meer rendement hij op zijn kapitaal verwacht. Andersom gaat de regel ook op: bij een lager risico nemen investeerders veelal genoegen met minder rendement.