Verliest de bank zijn grootste troef bij verplicht delen van klantdata?

Waar gaat het heen met bedrijfsfinancieringen? Begin deze maand was hierover een interessant interview te lezen met de CEO van Funding Circle. Hij denkt dat banken hun grootste troef gaan verliezen bij de intrede van PSD2. Wij gingen in gesprek met twee experts uit de markt, om te vragen hoe zij dit zien.

Simpel gezegd is PSD2 nieuwe wetgeving die banken verplicht om externe partijen toegang te geven tot inzage in de bankgegevens van klanten, als de klant hiermee akkoord is. “Als de data over betaalverkeer straks beschikbaar komen, verdwijnt het enige concurrentievoordeel dat banken nu nog hebben. We hebben dan de beschikking over meer en actuelere gegevens van de klant en kunnen dan dus nog betere analyses maken”, zo geeft Samir Desai, de CEO van Funding Circle, aan in het interview in het Financieele Dagblad.

Funding Circle is niet de enige speler die naar PSD2 uitkijkt. Verschillende partijen zien dit als een van de grootste ontwikkelingen in het bankwezen van deze tijd. Al zijn er ook mensen die een ander geluid laten horen. Lex van Teeffelen bijvoorbeeld. Hij is als lector verbonden aan de Hogeschool Utrecht en specialist op het gebied van mkb-financieringen. Regelmatig doet hij onderzoek naar de markt en zijn conclusie is dat de fintechs de strijd niet kunnen winnen met PSD2 alleen.

“Heel gechargeerd gezegd verandert de wet helemaal niets”

Hij geeft aan dat de wet vaak verkeerd gecommuniceerd wordt. Jouw data was ook in 2017 al van jou. Je kon ook afgelopen jaar al een export maken van je betaaldata en dat delen met partijen. Partijen als Spotcap, Funding Circle of andere nieuwe fintechs maakten er al gebruik van. “Al is de praktijk een ander verhaal. Banken werkten hier niet allemaal even goed aan mee”, is zijn ervaring. Volgens de onderzoeker zal PSD2 het soepeler maken om deze data in handen te krijgen. Het kan processen versnellen en versimpelen.

Daarbij ziet Lex ook risico’s aan die ontwikkeling. Het wordt mogelijk dermate makkelijk, dat de klant moet oppassen dat hij zijn data niet zomaar aan iedereen weggeeft. Want wat doet een partij vervolgens met jouw data? “Als het gericht is op het beter kunnen inschatten van eventuele risico’s dan is het prima. Maar wat nu als hij jouw data vervolgens doorverkoopt aan marketeers? Zeker bij buitenlandse toetreders zie ik problemen die voor de autoriteiten niet gemakkelijk zijn op te lossen.”

‘Risicoanalyses zijn van iedereen verschillend’

De lector had persoonlijk liever gezien dat PSD2 geen data, maar een eenduidige heldere kredietscore beschikbaar zou maken. Inclusief duidelijkheid over het onderpand, historie en toekomstinschatting. “De Rabobank, ING en ABN Amro hebben stuk voor stuk prima kredietscores, maar zijn totaal verschillend. Om die reden willen fintechs zelf de berekening maken. Ik snap de ontwikkeling heel goed, maar vind het spijtig dat er zoveel risico’s rond de data bij betrokken zijn geraakt.”

Hij ziet vooral risico’s voor de consument. Voor de bank is PSD2 geen echte bedreiging, is hij van mening. “Dan onderschat je ze echt. Op bepaalde terreinen kan het ze zelfs helpen, dus mijn verwachting is dat banken dit spel op het hoogste niveau gaan meespelen door er zelf nieuwe initiatieven in te starten of simpelweg door ze over te nemen.”

‘De grootste troef is goedkoop kapitaal’

Ook Carlo van der Weg, directeur bij Credion, een adviesorganisatie voor bedrijfsfinancieringen, laat weten PSD2 niet te zien als laatste voordeel van de bank. “De grootste troef van de bank is dat ze heel goedkoop aan geld kunnen komen. Ze kunnen dus veel goedkoper zijn dan nieuwe fintechs. Dat concurrentievoordeel verandert hier maar weinig mee”, geeft hij aan.

Grote fintechs hebben hun zaken al goed op orde. Maar bij kleine kredieten is het inschatten van het risico bijzonder lastig. “Als dit makkelijker wordt door PSD2 – bijvoorbeeld omdat je niet eenmalig vooraf de data ziet, maar continu mee kan kijken op de betaalrekening – dan kan dat een stimulans zijn voor nieuwe mogelijkheden. Zaken als betalen op rekening kunnen dan bijvoorbeeld opeens een stuk eenvoudiger worden.”

Zolang de betaalrekening bij de bank loopt

Maar een risico voor de bank, is dit volgens Carlo niet. “Zolang de betaalrekening via de bank verloopt en er dus een klantrelatie met de bank is, staat die vooraan in de rij. Wat overblijft is voor de alternatieve markt, zeker omdat deze vaak een ander risicoprofiel accepteren.”

Lex van Teeffelen ziet om die reden meer gevaren voor de bank uit de hoek van spelers als Google, Amazon, Apple en Facebook. “Als die betaaldiensten zouden bieden hebben ze PSD2 helemaal niet meer nodig want dan kunnen ze de betaalrekening van de bank in zijn geheel overslaan. Ze kunnen dan krediet gaan aanbieden nog voor de ondernemer hierom vraagt.”

Carlo sluit zich hierbij aan. “Die spelers hebben naast betaalgegevens al heel veel data van de ondernemer en daarnaast ook nog eens heel veel kapitaal tot hun beschikking. Met nieuwe technieken, waaronder bijvoorbeeld blockchain, kunnen dit soort spelers een poging wagen om de bank buitenspel te zetten.”

‘Gevolgen voor de bank vandaag al merkbaar’

Dat het glazen-bol-kijken is, erkent Carlo ook. Maar volgens hem is die onzekere toekomst minder ver dan we misschien nu met zijn allen denken. “De bitcoin bestaat en er wordt mee betaald. Diverse startups zijn al actief met blockchain. Beurshandelaren zien dit ook. De grootste ontwikkelingen voor mkb-bedrijven uit de polder zullen ongetwijfeld nog jaren duren maar de gevolgen voor de banken zijn vandaag al merkbaar.”