‘Beursinvloed ETFs lijkt op grote beleggers’

ETFs zijn er al jaren, maar de coronacrisis zorgde voor het eerst voor een serieuze stresstest. In het FD was deze week een analyse te lezen over de invloed van ETFs. Investeerders.nl ging hierover in gesprek met ETF-uitgever VanEck. Die is het niet met alle punten eens.

ETFs, producten waarbij je in één keer in een index belegt, zijn op het eerste gezicht met name interessant voor mensen die zelf niet de kennis hebben om een kwalitatieve portefeuille op te bouwen. Maar door het uitblijven van advieskosten maken ook steeds meer grote beleggers er gebruik van.

ETF-beleggen groeit snel

Zowel het aantal ETFs als het belegd vermogen groeiden afgelopen jaren in snel tempo. Was in 2005 het wereldwijde aandeel van indexfondsen in de markt voor beleggingsfondsen nog 9 procent, afgelopen jaar was het volgens het Investment Company Institute gestegen naar 38 procent. Tijdens de coronacrisis was dus goed te zien of indexbeleggers een verstorende werking hadden op de markt.

Al lijken de meningen verdeeld. Er zijn veel positieve verhalen, zo lijken paniekreacties te worden beperkt door spreiding. Maar in het Financieele Dagblad werd deze week ook een onderzoek aangehaald van Dirk Broeders, risicomanager bij DNB en hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht. Daaruit maakt het FD op dat ETF-beleggers ook kunnen zorgen voor grotere instabiliteit van het financiële systeem.

Zo handelen passieve beleggers minder op basis van nieuws, wat volgens het aangehaalde onderzoek kan zorgen dat prijzen meer afwijken van de fundamentele waarde. De uitgestelde correcties hiervan zorgen volgens het onderzoek voor grotere schokken. Maar volgens Martijn Rozemuller, managing director van VanEck en verantwoordelijk voor de Europese activiteiten daarvan, valt die invloed wel mee.

‘Grotere spelers gedragen zich al jaren vergelijkbaar’

“Ik snap de theorie, maar in de praktijk beleggen veel grote instanties al jaren vergelijkbaar,” is Martijn van mening. Bij retailbeleggers, waar particulieren onder vallen, zal de beweging misschien genuanceerder worden door indexbeleggen maar het overgrote deel van de beurs bestaat – net als vroeger – uit grote institutionele beleggers. Die hanteren volgens Martijn veelal een strategie die qua invloed vergelijkbaar is met ETFs. “Ook die beleggen meestal breed en met een soortgelijke handel- en langetermijnvisie, waardoor andere beleggers daar soms al op speculeren.”

“Denk aan een aandeel dat toegevoegd wordt aan de AEX. Dat leidt er vanzelf toe dat een ETF op basis van de AEX dat aandeel zal kopen. Er ontstaat dus vraag, maar die zie je aankomen. Hierdoor is de kans groot dat de stijgende vraag in die periode al in de koers is verwerkt door beleggers die hierop hebben gespeculeerd. Daarnaast is de periode van extra vraag voor bestaande aandeelhouders vaak een ideaal moment van verkopen. Wat dit met het aandeel doet is vooraf lastig te voorspellen en dus blijft de markt van vraag en aanbod gewoon de koers bepalen.”

Volgens Martijn is de invloed van een ETF daarom vergelijkbaar met een grote belegger. “Echt grote ETFs kunnen voor een invloed zorgen die vergelijkbaar is met bijvoorbeeld grote pensioen- of beleggingsfondsen. Als die communiceren dat ze van strategie veranderen zie je soms ook dat andere beleggers daarop anticiperen, en er dus dankzij dat fonds bewegingen kunnen ontstaan.”

‘ETFs zullen beurs nooit verstoren’

Zover zal het volgens Martijn niet snel komen. “Daarvoor zou de invloed van één ETF enorm moeten zijn en het is niet zo dat we allemaal in dezelfde ETF beleggen. De groei van het belegd volume van indexbeleggen gaat gepaard met een groei aan ETFs en zijn er inmiddels duizenden te vinden, waardoor ik de genoemde invloeden eigenlijk helemaal niet herken.”

Het aanbod ETFs zal zorgen voor voldoende beweging, waardoor Martijn niet bang is dat het volume hierin te groot zal zijn. Daarnaast zijn ETFs nu goed voor 39 procent van de markt van beleggingsfondsen. Die zijn lang niet voor alles even geschikt. Die zijn pas interessant als een grote groep bereid is om een lange tijd een gelijke strategie te volgen. Alle vormen waarbij je graag een korte looptijd en actieve handel zoekt – en dat is een heel groot deel van de beurs – valt daarbuiten.

Neem beleggers die nu speculeren op welke partij het meest voordeel heeft op een coronavaccin: je kunt daar vooraf analyses op loslaten maar in enkele maanden tot enkele jaren heb je het antwoord. De winst van de lagere kosten van een ETF zijn pas na langere tijd significant: “VanEck lanceert pas een ETF als die minimaal zo’n tien jaar – eigenlijk dus wel wat langer – kan bestaan.”