Beleggen in obligaties
Beleggen in obligaties is vooral interessant als je geld langere tijd kunt missen en een relatief vast rendement zoekt. Maar wat zijn obligaties eigenlijk? Wat zijn de verschillen, risico’s en waarom kies je voor een belegging in obligaties als je ook kunt kiezen voor aandelen, crowdfunding of andere investeringen?
Geld op een spaarrekening is veilig, maar het rendement is dan beperkt. Zeker als je wat meer vermogend bent kan inflatie of de vermogensbelasting het rendement zelfs negatief maken. Beleggen kan daarvoor een oplossing zijn. Beleggen in aandelen is vrij bekend, maar obligaties zijn ook een prima alternatief. Hiermee beleg je relatief veilig en het rendement is al snel hoger dan op een spaarrekening.
Let op: geld beleggen gaat gepaard met risico’s, je kunt met obligaties je inleg verliezen.
Wat is een obligatie?
Een obligatie is soort lening. Wanneer je belegt in obligaties leen je geld aan een overheid, bank of een bedrijf. In ruil hiervoor ontvang je gedurende de looptijd meestal rente. Dat kan zowel een vooraf afgesproken rentepercentage als een variabele rente zijn. Soms koop je ze bij de uitgevende partij, maar er zijn ook ontzettend veel beursgenoteerde obligaties.
Op de beurs zijn deze leningen verhandelbaar. Daarbuiten is dat niet altijd even eenvoudig en moet je soms echt afwachten tot de uitgevende instelling de obligatie aan het einde van de vastgestelde looptijd heeft afgelost.
Hoe kun je beleggen in obligaties?
Soms geven bedrijven zelf obligaties uit, maar je kunt er ook in handelen op de beurs. Als je beursgenoteerde obligaties wilt kopen heb je een beleggingsrekening nodig bij een broker, ook wel beleggingsplatform genoemd. Dit is een soort marktplaats voor de handel in financiële producten zoals aandelen, beleggingsfondsen en ook obligaties. Drie bekende brokers zijn:
Bij de online broker DEGIRO kun je zelf wereldwijd beleggen in aandelen, obligaties, fondsen, etfs, opties en futures. DEGIRO is marktleider in Nederland en staat bekend om lage tarieven en veel gebruikersgemak.
Op Freedom24, Europees gevestigd en met NASDAQ-notering, kun je handelen in ruim een miljoen wereldwijde aandelen, ETF's en Amerikaanse opties. Vaak tegen de laagste tarieven, inclusief het voorgeselecteerde aanbod van de IPO-geprijsde aandelen. Over niet belegd tegoed ontvang je 2,5% spaarrente.
eToro is internationaal een kampioen onder de brokers. Miljoenen gebruikers uit meer dan honderd landen handelen hier snel en goedkoop in aandelen maar ook in grondstoffen, valuta en 41 soorten crypto. eToro biedt ook opties en CFD's maar let op: 68% van de retail CFD-accounts verliest geld.
Hoe kun je ze beoordelen?
Brokers zoals bovenstaande voorbeelden zijn eigenlijk niets meer dan een marktplaats. Je kunt er de obligaties kopen en krijgt vaak wel informatie over (historische) koersinfo of bedrijfsinformatie, maar brokers geven zelden advies of prognoses. Je besluit zelf waarin je gaat beleggen. Net als bij aandelen kan een verkeerde belegging soms het rendement van je hele portefeuille verpesten. Veel mensen die beleggen in beursgenoteerde obligaties doen dit voor de lange termijn en met een sterk gespreide portefeuille via ETF’s (trackers) of obligatiefondsen die door grote banken of beleggingsfondsen zijn samengesteld.
Verschillende soorten obligaties
Je kunt in verschillende soorten beleggen. De staats- en bedrijfsobligaties zijn het meest populair. Het grootste verschil tussen die twee zijn de zekerheden. Omdat bij staatsobligaties een overheid garant staat voor de rente- en terugbetalingen is het risico hiervan relatief laag. Bij bedrijfsobligaties zijn de betalingen afhankelijk van het bedrijf dat deze heeft uitgegeven. Gaat het goed met de inkomsten van de onderneming, dan komen de betalingen ook wel in orde. Maar bij tegenvallende resultaten kan het zijn dat je je inleg (gedeeltelijk) kwijt bent.
Dan heb je nog de bankobligaties. De risico’s zijn over het algemeen vrij laag. Maar net als dat bedrijven failliet kunnen gaan, kan een bank dit ook. Om een bank te redden die op een faillissement afstevent, kan de overheid besluiten om de rentebetaling en aflossing op obligatieleningen op te schorten, of zelfs te schrappen. Voor de bank en de overheid is dit gunstig, omdat er geen of minder overheidsgeld nodig is om te voorkomen dat de bank daadwerkelijk failliet gaat. Als obligatiehouder is een bail-in, zoals het officieel heet, minder goed nieuws aangezien dit ten koste gaat van jouw rendement.
Investeren in vastgoedobligaties
De meeste handel loopt via de beurs maar ook daarbuiten zijn er veel obligaties waarin je kunt beleggen. Zo zijn er verschillende vastgoedfondsen waarin je kunt investeren tegen een vast rendement. Twee bekende fondsen zijn:
SynVest
Via SynVest kun je in Duits of Nederlands vastgoed beleggen. Het mikt daarbij op panden waarvan het verwacht dat deze in een blijvende behoefte voorzien, zoals gezondheidscentra, supermarkten, bedrijfspanden en kantoorpanden. Met het al langer bestaande Duitse vastgoedfonds investeert het ook in woningen rondom grote steden.
Corum Investments
Bij Corum Investments kun je beleggen in een vastgoedfonds uit de Eurozone of direct wereldwijd investeren. Hiermee spreid je automatisch je risico's: je investeert in 6 verschillende sectoren, en het vastgoed is verspreid over 16 landen en 4 valuta's wereldwijd.
Het mkb financieren
Naast grote beursgenoteerde ondernemingen zijn er ook in het mkb verschillende bedrijven die zelf obligaties uitgeven. Er is hier weinig toezicht, onderpand of ondersteuning vanuit een platform. Hierdoor is het lastig om te bepalen om te bepalen hoe risicovol de investering precies is. Daar staat tegenover dat je bij het mkb wel direct invloed kunt uitoefenen met jouw vermogen. Als je bedrijven uit een specifieke sector een warm hart toedraagt kun je als obligatiehouder hier soms echt het verschil maken. Enkele voorbeelden van mkb-obligaties die zijn verzameld door Crowdfundmarkt.nl zijn:
Alternatieve obligatieleningen
Naast reguliere obligaties kun je ook minder bekende varianten kopen. Zoals de converteerbare obligaties, waarbij het bedrijf de obligatie onder bepaalde voorwaarde kan omzetten naar aandelen. Wat deze voorwaarden precies zijn, is vooraf bepaald door de onderneming die de obligaties uitgeeft.
Verder zijn er perpetuele obligaties te koop, wat vrij vertaald een eeuwigdurende obligatie is. In de praktijk betekent dit dat de einddatum niet is vastgesteld. De onderneming lost de hoofdsom, oftewel het nominale bedrag, niet af tijdens tijdens de looptijd, maar betaalt alleen een vaste rente. Daarnaast heb je nog achtergestelde obligaties, obligaties met een variabele couponrente en obligaties zonder couponrente. Het inschatten van de risico’s van deze varianten is moeilijker waardoor ze minder geschikt zijn om mee te beginnen.
Om een globaal beeld te krijgen van de risico’s die je loopt kun je de rating van de obligatielening raadplegen. Dit is een indicatie van de kredietwaardigheid van degene die de lening uitgeeft. Maar het kan natuurlijk ook geen kwaad om zelf onderzoek te doen naar degene aan wie je het geld uitleent. Welke garanties worden er bijvoorbeeld verstrekt? Hoe lang bestaat de uitgever en is het de eerste obligatie-uitgifte of zijn er al meerdere trajecten succesvol afgerond?
De koers van een obligatie
Het rendement van een obligatie komt tot stand door de vooraf afgesproken rente, maar meestal heeft de obligatie zelf ook een koers. De nominale waarde, het bedrag op het waardepapier dat je krijgt bij de aanschaf van de obligatie, wijkt vrijwel altijd af van de marktwaarde. Omdat je op de beurs in obligaties kunt handelen kan de koers zowel boven als onder de nominale waarde komen te liggen.
Houd je de obligatie vast tot het einde van de looptijd, dan is deze koers niet zo belangrijk. Je krijgt zoals afgesproken de nominale waarde weer terug op de vervaldatum. Wil je de obligatie voor de einddatum verkopen dan moet ook rekening houden met het koersverloop.
Marktrente, kredietwaardigheid en looptijd
Als je geld belegt in obligaties zijn de marktrente, de kredietwaardigheid van degene die de obligatielening uitschreef en de looptijd belangrijke zaken om in de gaten te houden. De marktrente heeft vaak de meeste impact. Tussen de marktrente en de hoogte van de koers bestaat een negatief verband. Wanneer de marktrente daalt, heeft het verhoudingsgewijs minder nut om te sparen. Hierdoor wordt het aantrekkelijker om obligaties te kopen en zal de koers stijgen. In obligatietermen: in verhouding tot het rendement op de spaarrekening is het rendement op de obligatie hoger en dus gunstiger voor de belegger.
Voor de kredietwaardigheid geldt precies het tegenovergestelde. Wanneer de kredietwaardigheid toeneemt, stijgt de waarde van de obligatie eveneens. Dit komt omdat het risico voor de belegger is afgenomen. Ook het vertrouwen dat het publiek heeft in de uitgevende instantie is van belang. In de tijd van de Eurocrisis twijfelden beleggers of Griekenland, Spanje en Italië aan hun verplichtingen konden voldoen. Het gevolg was dat de koersen van staatsobligaties in deze landen drastisch daalden. Tot slot is de looptijd van belang. Kortlopende obligaties stijgen of dalen minder snel in waarde dan langlopende obligaties.
De risico’s van obligaties
Hoewel obligaties gemiddeld minder risico’s met zich meebrengen dan aandelen, grondstoffen of valuta’s zijn obligatiehouders zeker niet vrij van risico’s. Omdat het rentepercentage op de obligaties vooraf wordt afgesproken is dit rendement vrij zeker. Maar als het misgaat met het bedrijf kan deze hier soms onderuit. En als het écht misgaat, en het bedrijf dus failliet gaat, kan het zelfs zijn dat ook de inleg (deels) verloren gaat.
Als het misgaat met het bedrijf dat een obligatie heeft uitgegeven kan je jouw inleg verliezen.
Een belangrijke regel bij beleggen is om je inzet te spreiden en obligaties zijn hierop geen uitzondering. Kijk hierbij niet alleen naar de uitgevende partijen, maar ook naar de looptijd van de obligatielening. Waar je bij een belegging in aandelen zelf bepaalt wanneer je het aandeel verkoopt, staat de looptijd van een obligatielening soms vast. Door je inzet te spreiden over verschillende looptijden kun je tegenvallende resultaten beter opvangen. Ook zorg je er op deze manier voor dat er periodiek geld vrij komt, wat je eventueel weer kunt herbeleggen.
Obligaties spreiden in verschillende sectoren
Beleg je in bedrijven? Dan is het aan te raden om ondernemingen uit verschillende sectoren te kiezen. Als je twintig obligaties hebt in verschillende sectoren, en het liefst met verschillende looptijden, kun je de risico’s veel beter spreiden dan wanneer je er slechts enkele hebt. Daarbij zal het verwachte rendement niet veel verschillen. Dit komt omdat bepaalde ontwikkelingen voor de ene belegging gunstig zijn en voor de andere juist nadelig.
Stel dat de olieprijs stijgt, dan is dit goed nieuws voor een oliemaatschappij en slecht nieuws voor een transportbedrijf. Hetzelfde geldt voor de verhouding tussen obligaties en aandelen. Wanneer de één goed presteert, doet de ander het vaak minder. Door zowel te investeren in obligaties als de aandelenmarkt spreid je de risico’s van je beleggingen en kun je het verlies van de één compenseren met de winst van de ander.
Veelgestelde vragen
Enkele veelgestelde vragen over obligaties zijn:
Waar kan ik obligaties kopen?
De meeste beleggers handelen in obligaties op de beurs via een online beleggingsplatform. Buiten de beurs kun je ze soms direct kopen bij de uitgevende partij. Veel vastgoedobligaties kun je bijvoorbeeld direct bij het fonds kopen en ook mkb-bedrijven bieden ze regelmatig direct aan.
Wat is het rendement op een obligatie?
Een obligatie is simpelweg een lening aan een bedrijf of overheid in ruil voor rente. De hoogte hiervan wisselt sterk. Veel staatsobligaties bieden soms zeer lage of soms zelfs een negatief rendement terwijl vastgoed- of bedrijfsfinancieringen soms tot zo’n tien procent bieden. Op de beurs kunnen er door vraag en aanbod soms ook koersverschillen ontstaan. Daarnaast zijn er risico’s aan verbonden. Als het misgaat met een bedrijf en deze de lening niet kan terugbetalen kunnen beleggers hun inleg verliezen.